Đề tham khảo ĐGNL trường THCS Năng Khiếu ĐHSP năm 2025 - Phần Tiếng Việt được nhà trường công bố vào ngày 20/05/2025.
Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi:
NHỮNG DÒNG SÔNG KHÔNG BAO GIỜ NGỦ
Đêm lặng thầm gọi về những giấc ngủ, dịu dàng bao bọc, ôm ấp lên cỏ cây và vạn vật, khi mà mặt trời – sự sống của muôn loài cũng mỏi mệt tìm về bến đỗ của những giấc mơ...
Từng mái nhà cổ trầm lặng lim dim, những cô bé, cậu bé ngoan hiền đang mơ màng thiêm thiếp... Khu vườn cũng tĩnh lặng tuyệt đối, nghe rõ từng tiếng lá nhẹ rơi... Đêm hí hửng trườn từ khu vườn xuống dòng sông, luênh loang trên mặt nước dát vàng ánh trăng. Nhưng kì lạ thay, sông chẳng bao giờ im lìm, đắm chìm trong những giấc mơ, mà cả khi mệt mỏi, chúng luôn trăn trở thao thức... Sông đang hát thầm bài ca về những dòng sông không bao giờ ngủ, sông thức cùng thời gian, cùng vũ trụ tự thuở hồng hoang...
Những dòng sông thức suốt mùa mưa khi con nước lũ tràn về trong mắt người những âu lo, phấp phỏng... Những dòng sông thức trọn mùa hạn khi nước cạn chỉ còn cát phơi mình, âm thầm trơ trọi một niềm đau... Sông cứ chảy trôi trên những nhịp thời gian, âm vang muôn vàn cung bậc thao thức, lắng nghe và hát bao chuyện vui buồn của làng xóm sau lũy tre xanh.
[...] Chưa ở đâu lại có nhiều dòng sông mà mỗi dòng sông đều có một vẻ đẹp riêng, một huyền thoại riêng thậm chí gắn liền với những chiến công lừng lẫy, với vận mệnh của đất nước, với từng thời khắc thăng trầm, vui buồn của dân tộc như dải đất cong cong hình chữ S thân yêu này. Ôi! Đất nước của mình – đất nước của những dòng sông không bao giờ ngủ.
(Theo Lương Đình Khoa, Những dòng sông không bao giờ ngủ, Báo điện tử Văn nghệ Đà Nẵng, đăng tải ngày 20/08/2014)
Theo văn bản, đêm đã “gợi về” cái gì?
Phép liên kết nào không được sử dụng trong đoạn văn sau:
“Đêm hí hửng trườn từ khu vườn xuống dòng sông, luênh loang trên mặt nước dát vàng ánh trăng. Nhưng kì lạ thay, sông chẳng bao giờ im lìm, đắm chìm trong những giấc mơ, mà cả khi mệt mỏi, chúng luôn trăn trở thao thức.”
Phương án nào chỉ ra chính xác hiệu quả của biện pháp nhân hóa được sử dụng trong câu văn dưới đây:
“Sông cứ chảy trôi trên những nhịp thời gian, âm vang muôn vàn cung bậc thao thức, lắng nghe và hát bao chuyện vui buồn của làng xóm sau lũy tre xanh.”
Trong các câu văn sau, những câu nào là câu ghép?
(1) Từng mái nhà cổ trầm lặng lim dim, những cô bé, cậu bé ngoan hiền đang mơ màng thiêm thiếp.
(2) Sông đang hát thầm bài ca về những dòng sông không bao giờ ngủ, sông thức cùng thời gian, cùng vũ trụ tự thuở hồng hoang.
(3) Những dòng sông thức trọn mùa hạn khi nước cạn chỉ còn cát phơi mình, âm thầm trơ trọi một niềm đau.
(4) Đất nước của mình – đất nước của những dòng sông không bao giờ ngủ.
Phương án nào xác định chính xác chủ ngữ của câu văn:
“Chưa ở đâu lại có nhiều dòng sông mà mỗi dòng sông đều có một vẻ đẹp riêng, một huyền thoại riêng thậm chí gắn liền với những chiến công lừng lẫy, với vận mệnh của đất nước, với từng thời khắc thăng trầm, vui buồn của dân tộc như dải đất cong cong hình chữ S thân yêu này.”
Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi.
NÚI LỬA – CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT
(Trích)
Núi lửa là gì?
Núi lửa là hiện tượng thiên nhiên kì vĩ nhưng cũng vô cùng nguy hiểm. Nó xảy ra khi đá nóng chảy bên trong lòng Trái Đất – gọi là dung nham – thoát ra ngoài thông qua các khe nứt hoặc miệng núi lửa. Dung nham có thể nóng tới 1000 độ C và di chuyển với tốc độ rất cao, cuốn theo khói, tro bụi và khí độc.
Núi lửa hình thành như thế nào?
Núi lửa thường hình thành ở nơi các mảng kiến tạo địa chất giao nhau. Bên dưới bề mặt Trái Đất, dòng dung nham luôn vận động, chịu áp lực từ các tầng đá bao quanh. Khi áp suất tăng quá mức, nó phá vỡ lớp đá, khiến dung nham, hơi nước, khí gas và tro bụi phun trào ra ngoài theo những cột lửa khổng lồ. Hiện tượng này gọi là núi lửa phun trào. Không phải mọi núi lửa đều hoạt động. Có 3 loại núi lửa:
– Núi lửa đang hoạt động: Vẫn còn nguy cơ phun trào.
– Núi lửa ngủ: Đã không phun trong thời gian dài, nhưng có thể hoạt động lại.
– Núi lửa đã tắt: Không còn khả năng hoạt động.
Núi lửa khi phun trào có ảnh hưởng ra sao?
Núi lửa phun trào có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng. Dòng dung nham có thể đốt cháy rừng, phá huỷ nhà cửa, thiêu rụi đồng ruộng và làm biến dạng cảnh quan tự nhiên. Tro bụi có thể lan ra hàng trăm ki-lô-mét, che phủ bầu trời, gây khó thở và ảnh hưởng đến giao thông. Nhiều vụ phun trào còn kéo theo lũ bùn, sóng thần và các đợt lở đất nguy hiểm, khiến nhiều nơi bị cô lập. Tuy nhiên, núi lửa cũng đem lại một số lợi ích: tro núi lửa giúp đất đai trở nên màu mỡ, tạo điều kiện cho cây trồng phát triển mạnh mẽ sau đó. Một số khu vực núi lửa còn có tiềm năng du lịch và địa nhiệt phục vụ sản xuất điện năng.
Dòng nào dưới đây nêu đúng thông tin chính của văn bản trên?
Theo văn bản, những hiện tượng thiên nhiên nào có thể xảy ra sau khi núi lửa phun trào?
Dấu gạch ngang trong đoạn văn sau có tác dụng gì?
“Có 3 loại núi lửa:
– Núi lửa đang hoạt động: Vẫn còn nguy cơ phun trào.
– Núi lửa ngủ: Đã không phun trong thời gian dài, nhưng có thể hoạt động lại.
– Núi lửa đã tắt: Không còn khả năng hoạt động.”
Hình ảnh kèm theo văn bản có ý nghĩa như thế nào đối với người đọc?
Từ việc đọc hiểu văn bản trên, nếu ở trong tình huống sống gần khu vực có núi lửa, chúng ta cần làm gì để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng?
Cho các câu văn sau:
(1) Một thời gian sau đó, Cò mời Cáo đến ăn tối.
(2) Cò mời Cáo món thịt băm đựng trong một chiếc bình cổ cao.
(3) Cò nhìn Cáo cười mỉa mai: "Cậu chẳng thể nào phàn nàn về tớ được, vì tớ đã làm theo cậu, và đối xử với cậu như cậu đã đối xử với tớ."
(4) Một con Cáo cực kì tinh ranh mời Cò đến ăn tối, và bày ra một món súp trong chiếc đĩa dẹt.
(5) Cò không tỏ vẻ gì giận dữ trước trò đùa của Cáo.
(6) Cáo đến đúng hẹn, chẳng nhớ gì đến trò gian trá của mình trước đây, nên cũng không nghĩ ngợi gì về sự báo thù mà Cò đã trù tính.
(7) Cuối cùng, Cáo chẳng thể nào ăn được, đành bấm bụng nhìn Cò đánh chén no nê.
Bằng cách kéo thả, hãy sắp xếp các câu văn trên (theo trật tự logic) để có một câu chuyện hoàn chỉnh.
Đáp án: Các câu sắp xếp theo thứ tự là - - - - - - .
Em hãy viết một đoạn văn (có độ dài khoảng 3 - 5 câu) trình bày cảm nhận của mình về nhân vật Cáo trong câu chuyện em vừa sắp xếp.
Tao đi học về nhà Là mày chạy xồ ra Đầu tiên mày rối rít Cái đuôi mừng ngoáy tít Rồi mày lắc cái đầu Khịt khịt mũi, rung râu Rồi mày rún chân sau Chân trước chồm, mày bắt Bắt tay tao rất chặt Thế là mày tất bật Đưa vội tao vào nhà Dù tao đi đâu xa Cũng nhớ mày lắm đấy... |
Hôm nay tao bỗng thấy [...] (Trần Đăng Khoa, Sao không về Vàng ơi, Góc sân và khoảng trời. |
Hãy nhập vai cậu bé trong bài thơ trên để kể lại hành trình tìm kiếm chú chó Vàng đi mất. (Trình bày bằng một bài văn ngắn).