Tổng hợp tác phẩm văn học xuất hiện trong đề thi vào 10 TP. HCM các năm gần đây

Với xu thế ra đề rất mở, mỗi năm đề thi Văn vào 10 của TP.HCM luôn là một bất ngờ lớn. Các tác phẩm nào đã xuất hiện trong các đề thi vào 10 TP.HCM? Xu hướng ra đề thi vào 10 môn Văn các năm gần đây như thế nào? Đây là mối quan tâm lớn của các em học sinh chuẩn bị thi chuyển cấp vào lớp 10. TAK12 xin tổng hợp các tác phẩm văn học đã xuất hiện trong đề thi vào 10 từ năm 2016 đến nay. Việc nắm được cấu trúc đề thi và hướng ra đề cũng sẽ giúp các em học sinh có kế hoạch ôn luyện để đạt được điểm số cao nhất trong kỳ thi chuyển cấp quan trọng này.

1. Các tác phẩm xuất hiện trong đề thi Văn vào 10 TP.HCM trong những năm gần đây

Năm	Tên tác phẩm	Yêu cầu đề bài
2024	Chiếc lược ngà	Cảm nhận về tình cảm của bé Thu dành cho cha trong tác phẩm.
2023	Đề ngoài SGK
2022	Sang thu (Khổ 2,3)	Cảm nhận về hai khổ thơ trên từ đó liên hệ với một tác phẩm khác để thấy được những biến chuyển của thiên nhiên hoặc con người theo bước đi của thời gian.
2021	Tổ chức xét tuyển vào 10 do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid 19.
2020	Đề ngoài SGK
2019	Chiếc lược ngà	Cảm nhận về tình cảm mà người cha dành cho con trong tác phẩm.
2018	Bài thơ về tiểu đội xe không kính	Cảm nhận về hình ảnh người lính trong hai khổ thơ đầu.
2017	Đoàn thuyền đánh cá	Cảm nhận về hai khổ thơ, liên hệ với một tác phẩm khác để thấy được tình yêu, sự gắn bó của con người Việt Nam với biển quê hương.
2016	Lặng lẽ Sa Pa	Cảm nhận về nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích.

2. Cấu trúc đề thi và hướng ra đề thi Văn vào 10 TP.HCM

Khác với Hà Nội, cấu trúc đề thi Văn của TP.HCM gồm có 3 phần: 

Câu 1: Đọc hiểu (3 điểm) nhưng là câu hỏi tích hợp nhiều vấn đề, chỉ cần đọc và hiểu học sinh đã có thể làm trọn vẹn các câu hỏi. Văn bản đọc hiểu khá đa dạng, có thể là văn bản nghị luận, thông tin, văn học, khoa học. Câu hỏi phần này được tổ chức theo các mức độ từ dễ đến khó; từ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Cần chú ý là, trong đó có câu hỏi về kiến thức tiếng Việt (từ 0,5-1,0 điểm).

Câu 2: Nghị luận xã hội (3 điểm), nêu cụ thể bằng từ ngữ có hình ảnh minh họa. Cách yêu cầu ở câu hỏi này những năm gần đây khá đa dạng. Có thể là bàn luận về một ý kiến hoặc đưa ra một câu chuyện, một bài báo, thậm chí là một bức tranh minh họa... từ đó yêu cầu thí sinh nghị luận. 

Câu 3: Nghị luận văn học (4 điểm). Học sinh sẽ được chọn 1 trong 2 đề để làm bài phần này. Đề 1, nghị luận một tác phẩm thuộc chủ đề đã cho. Từ đó, thí sinh chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm đối với bản thân, hoặc liên hệ đến tác phẩm khác, đến thực tế cuộc sống để rút ra ý nghĩa, bài học. Đề 2, gợi mở hơn, đặt ra một tình huống và yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết tình huống.

Với cấu trúc đề như trên, Sở GD&ĐT TP.HCM định hướng ôn tập cho học sinh phát triển các kỹ năng: Năng lực đọc hiểu, Văn bản nghị luận xã hội, Văn bản nghị luận văn học.

Nhìn vào đề thi các năm gần đây có thể thấy Sở TP.HCM ra đề Văn khá mở nhằm phát huy sự cảm nhận và cá tính sáng tạo của học sinh. Ngữ liệu phù hợp, có tính mở, gần gũi với thực tế, giảm các câu hỏi trình bày lý thuyết, học thuộc, xuất hiện thêm nhiều các câu hỏi gắn liền với cuộc sống, đặc biệt là hướng tới cách ứng xử đẹp, tích cực của con người trong xã hội.

Điều này cho phép thí sinh thể hiện được quan điểm cá nhân và năng lực cảm thụ của bản thân. Không ít đề thi tỏ ra thực sự thử thách đối với các em, do đó, để đạt điểm cao, đòi hỏi sự dụng tâm không nhỏ.

3. Một số lưu ý khi ôn thi môn Văn vào 10 TP.HCM

Như đã đề cập ở trên, đề thi Văn vào 10 của Sở TP.HCM được giới chuyên môn đánh giá cao về tính mở, về sự đổi mới. Chính vì vậy, khi ôn tập môn Ngữ văn cho kỳ thi vào 10, các em học sinh đặc biệt lưu ý không ôn tủ 1 số tác phẩm văn học nào đó. Vấn đề mà các em cần chú trọng chính là luyện tập các dạng bài viết thật tốt; luyện kỹ năng trả lời các câu hỏi đọc hiểu và nhất là cần tăng cường đọc sách để mở rộng hiểu biết của mình chứ không chỉ gói gọn ôn luyện các tác phẩm văn học trong sách Ngữ văn 9. 

Cô Phùng Thị Ngọc Mai (Tổ trưởng Ngữ văn, trường THCS Huỳnh Khương Ninh, quận 1) chia sẻ trên Giaoduc.net: "Các em nên ôn lại nội dung bài học có hệ thống, theo chủ đề, có sự so sánh, liên hệ hợp lý sẽ giúp học sinh nhớ bài tốt hơn."

Ví dụ: Tác phẩm văn học phải chú ý sắp xếp theo từng giai đoạn (văn học trung đại, văn học hiện đại thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, Văn học sau năm 1975…), ghi dẫn chứng phù hợp với các chủ đề như thiên nhiên, cuộc sống, phẩm chất con người. Luôn chú ý phần nghệ thuật có trong các đoạn thơ, văn để khi làm bài nghị luận văn học không bị lối diễn xuôi hay chỉ kể lại truyện.

"Các em học sinh chú ý chuẩn bị học thêm một số đoạn văn, thơ ngoài chương trình học để có thể lấy làm tư liệu viết phần liên hệ trong quá trình làm văn, để bài làm của mình được phong phú hơn."

Thầy Võ Kim Bảo (giáo viên Ngữ Văn Trường THCS Nguyễn Du, quận 1) nhấn mạnh trong bài chia sẻ với báo Người Lao Động: "Quan niệm viết hay, viết dài thì điểm mới cao. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm. Đề thi tuyển sinh lớp 10 môn ngữ văn ở TP HCM chú trọng kĩ năng nhiều hơn cả, HS chỉ cần có kiến thức nền tảng được dạy trong chương trình là có thể đáp ứng được yêu cầu về kiến thức của đề thi. Tất nhiên, trong bài thi, học sinh cần thể hiện được kĩ năng viết văn của mình. Thang điểm chấm cho kỹ năng khá cao. Thay vì chỉ tập trung viết cho bài văn dài thật dài, còn vài phút cuối mới viết kết bài thì HS nên tập trung rèn luyện các kĩ năng, phương pháp làm bài.

[%Included.TAK12%]

[%Included.Vao10HCM%]