Từ một năm trước - thời điểm trước năm đầu tiên Hà Nội triển khai thí điểm chương trình song bằng Cambridge tại 7 trường THCS công lập, cộng đồng phụ huynh Hà Nội dậy sóng bởi những thắc mắc, băn khoăn trước lựa chọn học hệ Cam hay không khi con vào lớp 6. Chị Nguyễn Hồng Hạnh - người "tiền bối" mà nhiều thế hệ phụ huynh đã thân thuộc với cái tên "bác Laida" trên Webtretho, và cô giáo Phạm Nha Trang lúc đó đã có những bài chia sẻ giúp các phụ huynh tìm lời giải đáp cho những băn khoăn này:
> Bài chia sẻ đầy đủ của bác Laida về hệ Cam (năm 2018)
> Bài chia sẻ đầy đủ của cô Phạm Nha Trang về hệ Cam (năm 2018)
Năm nay, năm thứ hai Hà Nội tuyển sinh học chương trình song bằng Cambridge tại 7 trường THCS công lập (mà cộng đồng mạng quen gọi là "hệ Cam công"), những nỗi băn khoăn đó vẫn là mới mẻ với các cha mẹ có con năm 2019 vào lớp 6. TAK12 tổng hợp lại những băn khoăn đó cùng những thông tin, quan điểm cá nhân của các phụ huynh, nhà giáo có tâm chia sẻ, hỗ trợ các phụ huynh tìm lời giải đáp:
Bài viết Chương trình Cambridge và hệ song bằng tại VN sẽ rất có ích để bạn tìm câu trả lời. Dưới đây là góc nhìn của bác Laida và một PH có con học hệ Cam ở Nguyễn Siêu.
CHƯƠNG TRÌNH PHỔ THÔNG CAMBRIDGE là chương trình dạy và cấp bằng các môn cơ bản tại phổ thông chịu sự quản lý của Hội đồng Khảo thí quốc tế Cambridge (CAIE), được lưu hành trên toàn cầu dưới hình thức nhượng quyền thương mại. Chương trình gồm Cambridge tiểu học, Cambridge THCS và Cambridge IGCSE.
Năm 2017 Cambridge đã đổi tên hệ đào tạo CIE (Cambridge International Examinations) thành CAIE (Cambridge Assessment International Education), mục đích nhấn mạnh hai giá trị cốt lõi là tổ chức khảo thí và cung cấp các chương trình giáo dục quốc tế, tránh những hiểu nhầm giữa giáo dục quốc tế với chứng chỉ tiếng Anh ngôn ngữ.
Đây là chương trình theo chuẩn của giáo dục Anh, nội dung các môn học (như toán, xã hội...) bằng tiếng Anh. Bản chất của chương trình Cam là HỌC KIẾN THỨC BẰNG TIẾNG ANH.
Đã học theo nghiêm túc bài bản thì phải được cấp bằng. Học Cam ở VN là song bằng.
Nhiều người cho rằng chương trình học của bộ giáo dục Vn đang dạy là nặng, là quá tải. Nước ngoài họ cũng học những kiến thức cơ bản như vậy nhưng họ tiếp cận khác hơn. Vd ở VN các môn được tách ra Sinh học, Địa lý, Vật lý, Công nghệ , Hóa học... thì ở nước ngoài nói chung và Cam nói riêng họ đúc hết vào môn Science. Học sinh bản ngữ nói tiếng Anh học ít môn, học kiến thức buổi sáng, chiều học thể chất và sinh hoạt cộng đồng.
Các bạn học sinh Vn học Cam sẽ học đầy đủ các môn của bộ GDVn và 4 môn của Cam bằng tiếng Anh ( Maths, English, Science, ICT). Về kiến thức 2 chương trình tương đối trùng nhau. Vd các bạn lớp 6 ở chương trình của Mĩ, hay Vn, hay Cam đều học:
+ đại cương về giới thực vật... tế bào lớn lên phân chia...
+ Trái đất : cấu tạo trong, chuyển động và các mùa, phân bố bề mặt...
+ Cơ học...
... Tóm lại học Cam tại Vn con bạn học 2 lần cùng kiến thức bằng 2 ngôn ngữ: tiếng Anh và tiếng Việt.
Kiến thức hệ Cam là gì? Nhiều bạn sợ rằng học Cam sẽ phải học lần nữa những kiến thức đã học bằng tiếng Việt, nếu đã đọc giáo trình thì sẽ không còn lo ngại mặt này vì các vấn đề và cách tiếp cận trong Cam hoàn toàn khác CTTV:
Mình không nghĩ thế. Các trường ĐH là nơi đón đầu xu hướng sớm hơn nhiều so với phổ thông. Hiện nay có ĐHQGHN (trường mình) xét tuyển bằng A-level, và kết quả SAT. Nếu song bằng không thất bại giữa chừng, 7 năm nữa khi các con song bằng khoá 1 vào ĐH, chắc chắn số trường công nhận và xét tuyển bằng A-level sẽ còn nhiều hơn. Cửa vào trường ĐH trong nước vẫn sẽ rộng mở.
Bề nổi nhất là nhìn vào các chứng chỉ có thể đạt được như Primary Starters-Movers-Flyers-IGCSE-A Level, mục tiêu đương nhiên là du học nước ngoài và con đường rộng mở hơn khi thi đại học trong nước được ưu tiên (nhiều trường, đặc biệt là trong HCM từ năm nay đã nhận xét chứng chỉ). Vậy có phải cứ học Cam là thi chứng chỉ được điểm cao không, đương nhiên là không vì đây là chương trình học các cấp, cũng giống như các bạn nước ngoài đang học thôi, có bạn thích bạn không, bạn nào ham học và phù hợp thì điểm A, không hứng thú thì điểm F. Quan trọng là nước ngoài học thì phụ huynh ít đặt kì vọng vào điểm còn mình đi học thì hay có tâm lí đã học Cam là điểm phải cao, điểm này là sai lầm.
Đa số phụ huynh mình biết không đặt nặng vào điểm số hay thành tích giải mà tin tưởng ở lượng kiến thức và cách tư duy các thầy cô sẽ truyền tải cho con, hấp thụ nhiều ít lại tùy từng bạn và sự hỗ trợ, định hướng của từng gia đình. Cá nhân mình thấy đây mới là giá trị cốt lõi của Cam, khi con có cơ hội áp dụng cách tiếp cận và giải quyết vấn đề của nước ngoài. VD con nhà mình khi được giao bài tập tính tổng chiều dài các cạnh của ngôi sao (Toán TV), bạn ấy mang thước kẻ ra đo và kết luận các cạnh không đều và không có kết quả như phép tính. Mình rất ủng hộ và khuyến khích con ở điểm này.
Phần đông cha mẹ cho con học Cam để mong ước con mình thật giỏi tiếng Anh. Như bản chất đã nói ở trên học Cam là học kiến thức bằng tiếng Anh.
- Lựa chọn cho con học Cam ở tiểu học là cha mẹ thấy con mình khả năng ngôn ngữ hơn các bạn cùng lứa tuổi, dư năng lượng và xác định là tuổi thơ cũng phải học.
- Để theo Cam tốt ở lớp 6 cần có mức tiếng Anh ở trình PET - B1 mới làm chủ được kiến thức bằng tiếng Anh.
Quay lại câu hỏi: Học hệ Cam có giỏi tiếng Anh?
- Có khả năng tiếng Anh tốt mới nên học Cam, quá trình học, sử dụng lặp đi lặp lại nhiều thì vốn tiếng Anh được duy trì .
- Nhiều bạn học Cam tiếng Anh không giỏi bằng bác bạn không học Cam, điều đó dễ hiểu vì học Cam có chuyên sâu cày cuốc mỗi tiếng Anh đâu.
Nhưng đầu tư cho con học Cam mà test ngữ pháp tiếng Anh lại không bằng con nhà người ta học thêm ở cái lớp cô kia nên chở nhau đi bồi bổ rồi đuối sức vì cõng 2 mai thêm mấy cái mong muốn nữa và dần dần khuỵu xuống. Đó cũng chính là lý do Cam đổ bể ở VN.
Tóm lại có khả năng, học thật giỏi tiếng Anh mới nên học hệ Cam.
Học hệ Cam để biết kiến thức bằng ngôn ngữ tiếng Anh, sau này du học là lợi thế rất lớn. Muốn học thật giỏi tiếng Anh vẫn phải tìm học chuyên sâu về ngôn ngữ đó, chương trình Cam chỉ có khoảng 16 tiết tiếng Anh/ tuần để học 4 môn. Nếu nghĩ cho học Cam để giỏi tiếng Anh là rất dễ bị tạch đấy.
Như rất nhiều anh chị có chuyên môn đã chia sẻ, học Cam là học kiến thức các cấp bằng tiếng Anh chứ không phải học tiếng Anh, vậy nên: Các bạn đã và cần có nền tảng tốt tiếng Anh (tương đương K hoặc tối thiểu là Pre-K theo chương trình Anh - Mỹ). Cho nên câu hỏi học Cam có giúp học tốt tiếng Anh (theo cách hiểu nghe nói lưu loát) là câu hỏi bị ngược vì PHẢI tốt tiếng Anh mới học được (ở đây mình không bàn tới giỏi thể hiện qua giải vì đó là 1 hướng đi khác và ở Nguyễn Siêu vẫn có thể thực hiện song song nếu phụ huynh có mong muốn).
Mình tạm chia việc học ngoại ngữ làm 2 mục đích: làm công cụ để làm việc khác (thực hành) và để đào sâu vào các yếu tố của ngôn ngữ (lý thuyết)
VD: với 1 từ tiếng Anh, viết đúng chính tả và phát âm được từ đó thành tiếng giống người bản ngữ, dùng trong văn cảnh chuẩn khiến người bản ngữ hiểu => là thực hành. Còn biết nó thuộc từ loại nào, quy tắc phát âm nào (dù phát âm thực tế có thể rất Vinglish), có bao nhiêu trường nghĩa, bao nhiêu cách biến đổi => là lý thuyết.
Chương trình học và thi tiếng Anh của Bộ rất nặng phần lý thuyết, từ đại trà đến chuyên, nhất là chuyên vào các trường hot, đến người bản ngữ nhiều câu còn mếu. Giáo viên dạy ngoại ngữ ứng dụng như mình khá ngán ngẩm với các dạng đề này. Vì mình đảm bảo, chính giáo viên mà không có đáp án, thi chưa chắc đã đỗ. Và nhiều học sinh rất giỏi khoanh và điền, nhưng nghe nói thì kém vô cùng.
Trong 14 tiết học Cam mỗi tuần, con không học quy tắc phát âm, không học ngữ pháp tiếng Anh, không luyện đề. Nên các bạn đừng nghĩ rằng con sẽ giỏi tiếng Anh để thi được vào CNN hay Anh Ams, trừ bé nào siêu việt. Nếu đã song bằng mà muốn vào Anh Ams, thì học thêm kín tuần.
Thế thì hoá ra học Cam kém tiếng Anh? Ồ không. Con sẽ cực giỏi, nhưng là giỏi tư duy bằng tiếng Anh, giỏi đọc sách lấy kiến thức, từ vựng phong phú, nghe hiểu ngon lành, nói tốt, phản xạ ngôn ngữ tuyệt vời. 3 tiết mỗi ngày đều đặn + làm bài tập ở nhà, không giỏi thì hơi lạ.
Học 1 chương trình nổi tiếng của 1 nước tiên tiến có nghĩa là con được học 1 cách tiếp cận vấn đề rất thực tiễn và cởi mở, được rèn luyện tư duy phản biện, được hướng dẫn tự nghiên cứu hàng ngày. Cái này theo mình mới là quý. Nó sẽ có ích trước tiên trong việc đi du học. Học chương trình thuần tuý của bộ + giỏi tiếng Anh thì các bạn vẫn kiếm được học bổng du học, vẫn học tốt ở bậc ĐH. Nhưng những tinh hoa đó khi đi học lên cao hơn, làm nghiên cứu chuyên sâu, hay làm việc với Tây, thì chắc chắn đuối. Đấy là lý do người Việt Nam ít có những công trình nghiên cứu nổi tiếng, ít lên được những vị trí cao trong các tập đoàn đa quốc gia. Những bạn đó, nếu được học theo phương pháp tôn trọng sự cởi mở và sáng tạo, chứ không phải nhồi nhét kiến thức từ bé, kết quả sẽ tốt hơn nhiều.
Ngoài ra, cách tư duy và các kỹ năng đó còn có ích cho con sau này. Thời đại AI, máy tính siêu hơn con người nhiều, chả ai biết 10 năm nữa nghề gì sẽ biến mất, nghề gì mới sẽ mọc lên. Nếu các con có 1 cái nền tư duy tốt, kỹ năng xuất sắc, thì xã hội thay đổi kiểu gì cũng thích ứng rất nhanh.
Không.
Học cả 2 hệ 1 lúc đòi hỏi các con phải biết sắp xếp thời gian rất khoa học, phải nhận thức rất nhanh, khả năng tự học tốt, và trước tiên, phải có cái nền tiếng Anh tốt. Cam Ams điểm cực cao, quy tụ toàn tinh hoa, nên mình tin là các bạn ấy sẽ học ngon lành mà vẫn thừa thời gian chơi.
Tuy vậy, các trường khác thì làm mình hơi e ngại. Liệu các con đọc hiểu đã đủ tốt để đọc sách? Nghe đã đủ tốt để nghe giảng? Chới với về ngôn ngữ khác nào bơi chưa giỏi đã nhảy tùm ra sông Hồng tắm?
Có cần thiết học hệ Cam không? câu hỏi dành cho cha mẹ học sinh. Ở lứa tuổi cấp 1-2 trẻ chưa thể hiểu hết lộ trình con đường học vấn mà chọn lựa đều do cha mẹ mong muốn. Chọn hệ Cam là xác định một con rùa đeo hai cái mai.
- Bạn có thấy chương trình VN quá tải không?
- Con bạn có tự quán xuyến lên kế hoạch học tập, làm chủ các môn học của GDVN không?
- Con bạn có còn năng lượng để học thêm một lần kiến thức đó bằng tiếng Anh?
- Bạn mong muốn gì khi cho con theo học hệ Cam?
Chỉ có bạn mới trả lời được câu hỏi đó để quyết định chọn cho con hệ Cam ở cấp 1-2.
Cam của Sở có đúng là Cam, hay là Quýt, là Chanh?
Cái này mới là cái đáng lo nhất. Nếu không đủ tốt, thì đúng là tiền mất tật mang. Mình có thể liệt kê 1 số điều hoàn toàn mông lung:
- Chương trình có được áp dụng nguyên xi, hay cắt xén? Thời lượng có đủ đảm bảo toàn bộ chương trình?
- Phương pháp dạy ra sao? Liệu có đúng phương pháp của Cam từ lý thuyết tới thực hành ?
- Giáo viên có được duy trì như đã công bố. Hay tháng này người này, tháng sau người khác kém hơn?
- Có lab để làm thí nghiệm không?
- Phương pháp kiểm tra đánh giá ra sao?
Sau 1 năm triển khai tại 7 trường THCS tại Hà Nội, đã xuất hiện những chia sẻ của phụ huynh về thực tế chương trình song bằng, về hệ Cam tại bậc THCS. Nhìn chung, các phụ huynh đã tham gia chia sẻ tỏ ra lạc quan về những tiến bộ của con em mình.
Tất nhiên, chất lượng của hệ Cam tại các trường THCS công lập của HN vẫn cần thêm thời gian để chứng tỏ giá trị thật sự. Rất mong phụ huynh có thể có được cái nhìn cụ thể, rõ ràng về hệ Cam từ những chia sẻ mà TAK12 tổng hợp. Từ đó, cùng con đưa ra được những lựa chọn thích hợp cho cả con và gia đình.
TAK12 đã có thêm bài giải đáp cho câu hỏi của những phụ huynh dự định cho con lựa chọn học hệ song bằng: "Muốn thi vào lớp 6 hệ Cam thì cần học và ôn những gì?"
>> Thông tin về tuyển sinh hệ song bằng Cambridge
>> Tổng hợp đề thi vào lớp 6 hệ song bằng Cambridge
>> Tổng hợp đề Cambridge Primary Checkpoint qua các năm
|